CAD/CAM/CAE Yazılımlarının seçimi
firmalar açısından oldukça önem kazanmaya başlamıştır. Ülkemizin gelişen endüstriyel
tabanı ve firmalar arası rekabet bu konudaki yatırımların artmasına neden
olmaktadır. Firmaların gereksinimlerine en uygun yazılımı seçmeleri, giderek
gelişen yazılımların incelenmesindeki güçlükler, devam etmekte olan gündelik
işler nedeniyle konuya gereken zamanı ayırmaktaki güçlük, ayrılan fonların
getirdiği kısıtlar gibi nedenlerle zorlaşmaktadır.
CAD/CAM/CAE
Yazılımlarının Yararları
Azalan Personel Giderleri:
Verimlilik artışları oldukça zor ölçülebilir olmakla beraber, teknik resim
çizme işlerinin elden uygulamaya aktarılmasıyla kazanılan verimlilik artışı 2
ila 8-10 misli olarak gösterilmektedir. Bu tür geleneksel uygulamalarda
yıllardan beri vurgulanan özellikle değişikliklerin elle çalışmaya oranla hızla
yapılmasıdır.
Firmaların tasarım sürecinde kökten
bir değişim yaparak 3 boyutlu tasarıma geçmeleri ile sağlanan verimlilik
artışlarının ise daha fazla olacağı inancındayız. Bu durumda teknik resimler
otomatik olarak üretilen bir ‘yan ürün’ haline gelmektedir. Dünyada artık bazı
firmalarda, mühendislik bilgisinin imalata ve diğer komşu sistemlere (satın
alma, kalite ve hatta sağlayıcılar) aktarılmasında yalnızca 3 boyutlu
modellerin kullanılmasından bahsedilmeye başlanmıştır. Şüphesiz 3 boyutlu model
yaratım hızı, kolay anlaşılabilmesi ve art süreçlerle (analiz, simülasyon, imalat,
ölçüm) bütünleşebilme kolaylığı nedeniyle artık bir lüks olmaktan çıkmış hatta
bir ‘emtia’ haline dönüşmeye başlamıştır. Değerlendirilen yazılımların sadece
katı/yüzey modelleme mekanizmalarının yanı sıra, aynı uygulamanın sınırları
içinde kalarak yani bütünleştirme ve ara yüz sorunlarını kısa devre ederek
diğer art süreçlere hizmet edebilme yeteneği de önem kazanmaktadır.
Uzmanların hemfikir oldukları iki
noktayı burada vurgulamak istiyoruz:
-
Tüm bilgi işlem projelerinde olduğu gibi yararlar hemen değil belirli bir süre
sonra ortaya çıkmaktadır,
-
Azalması beklenen bazı giderler (örneğin mühendis personel giderleri) muhasebe
sistemlerinde tam tersi bir görüntü vermektedir. Yarar, yatırım yapılmadığı
durumda ortaya çıkacak olan giderle mukayese edilerek ölçülürse görünür ve
hatta çoğu zaman çarpıcı hale gelmektedir. Burada söz konusu olan olası gelecek
maliyetlerin CAD/CAM/CAE yatırımı ile önlenmesidir. Bu durum müşterilerimizden
duyduğumuz şu tür ifadelerle doğrulanmaktadır: ‘Bu tür bir yazılım olmasaydı bu
işin altından kesinlikle (bu sürede) kalkamazdık’.
Daha İyi Bilgi Yönetimi:
Gelişmiş Ürün Veri Yönetimi (Product Data Management) Yazılımları kullanılmasa
da CAD/CAM/CAE kullanıcısı firmalar hem kendi iş akış mantıklarını yazılıma
uydurarak (bazen tamamlayıcı uygulamalar yardımıyla), hem de yazılım içindeki
konuya yönelik kısıtlı işlevleri kullanarak, mühendislik bilgisinin üretimini,
saklanmasını, revize edilmesini ve gerektiğinde geri çağırılmasını mekanize
etmektedirler.
Müşteri gereksinimlerinin artması
ürün adedini, ürün versiyon adedini, opsiyonları ve birim zamanda yapılan değişiklikleri
artırmış durumdadır. Bu ortamda sağlanan en önemli yarar doğru (çoğu zaman
güncel) bilgiye kısa zamanda erişebilmektir. Bu mühendislik departmanlarında
çalışan insanların asli işlerine daha fazla zaman ayırabilmeleri anlamına
gelmektedir.
Tasarım sürecinin gelecekte firmanın
sınırları dışına çıkma ve ortak tasarımcılarla beraber yapılma eğilimi vardır.
Bu gibi bir ortamda bilgi yönetimi daha da karmaşık bir hale gelmektedir.
Burada yapılması gereken lojistik sistemler için kullanılan Tedarik Zinciri’
mantığını ‘Tasarım Zinciri’ olarak uygulamak ve Ana Firmanın tasarım sürecini,
ortak tasarımcılara doğru genişletmektir. Bunun ortak teknoloji (ortak yazılım)
kullanarak daha etkin bir biçimde gerçekleştirileceğini düşünüyoruz. Ana
İmalatçıların özellikle Amerika’da ve Avrupa’da ilan ettikleri ‘Tedarikçi
Programları’ bu görüşümüzü destekler mahiyettedir.
Daha İyi Ürün Kalitesi: Kalite
denilince anlaşılanlar gittikçe artmakta ve ‘müşteri memnuniyeti’ sağlayan tüm
unsurlar kalite ile ilişkilenmektedir. Kullanım kolaylığı, kullanılmadan önce
devreye alma veya kurma kolaylığı, estetik, servis edilebilirlik, dayanıklılık,
güvenirlik, modülerlik ve hatta maliyet gibi unsurlar kaliteyi belirler hale
gelmiştir.
Kalitenin
sağlanması ise belki İmalat Sürecinden önce Tasarım Süreciyle ilgilidir. CAD/CAM/CAE
uygulamaları ile ürüne ilişkin tüm bilgiler daha imalata başlamadan yani değişildik
yapabilme esnekliği (serbestlik derecesi) daha fazla iken bilgisayara
yüklenmekte ve değişik ‘Tasarım Seçenekleri’ sanal ortamda yaratılmaktadır.
Geleneksel tasarım süreçlerinde, ürünle ilgili bilgiler süreç içinde yavaş
yavaş birikmekte ve gittikçe tasarımcının serbestlik derecesi azalmaktadır. CAD
sistemleri ’Ön Yükleme’ diyebileceğimiz bir yöntemle çok fazla bilginin
tasarımının ön aşamalarında değerlendirilmesini sağlamaktadır.
Yukarı paragrafta anlatılanlar özellikle
bir çok parçadan oluşan montajlar için önem kazanmaktadır. Parçalar bir araya
geldiğinde ortaya çıkan geometri ve hareket kombinasyonu daha zengindir. Süreci
zorlaştıran bir diğer nokta ise tek tek parça veya alt-montajların değişik
firmalar tarafından tasarlanıyor ve daha sonrada üretiliyor olmasıdır. Bu gibi
bir montajın sahibi olan ana firmanın, CAD/CAM/CAE olanaklarını kullanmadan
işini rekabet edebilir maliyet ve sürelerle yapması imkansızdır. Bu yüzden ‘Digital
Mock-Up’ teknolojisi giderek yaygınlaşmakta ve kabul edilebilir ilk ürün
yapılana kadar yapılan prototip adedi giderek azalmaktadır.
Daha İyi Temin Süreleri:
Rekabetin yerel ve global ölçekte artması ürün ömür çevrimlerini etkilemiştir.
Bir senelik ömür çevrimi olan bir ürünün pazara rakiplerden üç ay sonra
girmesi pazar payını ciddi bir şekilde etkileyecek hatta ürünün yaşama şansını
etkileyebilecektir.
Bu yüzden firmalar arasında
özellikle Havacılık, Otomotiv ve Dayanıklı Tüketim Eşyaları Pazarlarında
pazara çıkış süresi (time to market) konusunda ciddi bir rekabet vardır ve bu
süreler aynı endüstri bazında sürekli azalmaktadır. Aslen ana firmaları hem
tasarım hem de imalatta sağlayıcılarla beraber çalışmaya iten ana sebeplerden
biride bu konulardaki rekabet baskısıdır.
Yukarıdaki paragraflarda
bahsedildiği gibi tasarım aşamasında, ortak tasarım yapan ana ve sağlayıcı
şirketlerin aynı teknolojiyi kullanmaları etkinlik sağlayacaktır. Sürece değer
katmayan ara yüzleme, bütünleştirme işlemleri ve hatta mükerrer işler ortadan
kalkacaktır.
Pazara Çıkış Süresinin oldukça
önemli bir bileşeni imalat takımlarının (toolimg) hazırlanmasıdır. Parça
geometrisinin takım sağlayıcı firmaya aktarılması işi büyük ölçüde
kolaylaştırmakla beraber, format ve dönüştürme sorunlarını aşmak açısından ana
firmalar ile sağlayıcılar arasında kurulacak ortak bir teknoloji köprüsü
burada da işleri daha da kolaylaştıracaktır.
CAD/CAM/CAE teknolojileri ile
süreçleri artarda değil eş zamanlı olarak yürütmek mümkündür ve bununda temin
sürelerinin kısalması yönünde etkisi olacaktır.
Azalan Ürün Maliyetleri:
Parça tasarım sürecinde gerekli olan dayanım koşullarını sağlayacak şekilde
parçayı optimum geometriye ve ağırlığa getirmek mümkündür. Parça optimizasyonu
denilen bu süreç iteratif işlemlerden oluşmaktadır ve optimum bir parçanın
maliyeti daha az olmaktadır.
Özellikle imalat hacimlerinin fazla
olduğu durumlarda bu yönde yapılacak çalışmalar, yapılan yatırımları kısa
zamanda geri ödeyebilecek bir potansiyel arz etmektedir.
İmalat Veriminin Artışı:
İmal edilebilir yüzeyler ve bu yüzeylere ait nümerik denetim bilgisinin imalata
doğrudan doğruya aktarılması hataları engellemenin yanı sıra imalat
işlemlerinin süresini kısaltmakta ve makinaların verimini artırmaktadır. Çok
yakın bir zamanda bir Otomotiv Yan Sanayi ile yaptığımız görüşmede, Mühendislik
Yöneticisi geleneksel programlamaya göre kazanılan zamanın bire on oranında
(eskiden 10 gün yeni yönteme göre 10 saat) olduğunu söylemiştir. Bu gözlem
fiili ölçüm sürelerine dayandırılmıştır.
CAD/CAM/CAE Sistemlerinin Değerlendirilmesinde En Fazla Kullanılan Yöntem
Yukarıdaki yararları elde etmek üzere
yapılacak ürün seçim sürecinin oldukça önemli olduğu kesindir. Seçim süreci
genellikle birden fazla satıcının işin içine girdiği, firma hiyerarşisinin
birkaç katmanını ilgilendiren, zaman alıcı ve oldukça zor bir süreç olduğunu
rahatlıkla söyleyebiliriz. Firmalar ölçeklerine göre bir değerlendirme birimi
oluşturarak, ayrıntısını aşağıda verdiğimiz yöntemi kullanarak sonuca gitmeye
çalışmaktadır.
CAD/CAM/CAE Sistemlerini
seçilirken, değerlendirilen konular ana başlıklara ayrılmaktadır. Bunlar burada
belirtilenlerle sınırlı olmamak koşuluyla donanım, işletim sistemi,
uygulamanın kendisi, satıcı firma ve desteği gibi ana başlıklar olmaktadır.
Daha sonra ana başlıklar alt
başlıklara ayrılmaktadır. Örneğin uygulama içinde Teknik Resim (Drafting) alt
başlığa bir örnek teşkil edebilir. Alt başlıkların altına sağlanması
beklenilen özellikler yazılmaktadır.
Değerlendirme
yapılmadan önce ana başlıkların firma açısından önem yüzdeleri tespit edilmekte
daha sonrada bu işleme yukarıdan aşağıya yani alt başlıklar ve özellikler
içinde devam edilmektedir. Değişen gereksinimlere göre doğal olarak yüzdeler
firmadan firmaya değişecektir.
Daha
sonra değerlendirilecek yazılımlar özelliklere göre değerlendirilmekte, her
özellik için bir derecelendirme yapılmakta. Dereceler alt başlık bazında, ve
daha sonrada ana başlıklar bazında toplanmakta ve nihayet değerlendirilen
yazılımın toplam değeri elde edilmektedir.
Elde
edilen bu başarının değerleri fiyatlarla birleştirilerek fiyat başarım oranları
elde edilmekte ve nihai karara ulaşılmaktadır.
Firmalar
başlık düzey sayısını ve özellik sayısını değiştirerek istedikleri
duyarlılıkta bir inceleme yapabilirler. Değerlendirilecek nokta sayısı
arttıkça inceleme ve karar verme süresinin artacağı kesindir.
Ayrıca,
ülkemizde, bazı firmalar süreci dökümante etmeye gerek duymamakta ve
genellikle çok fazla önem verdikleri bazı özelliklerin ne şekilde tatmin
edildiğine bakarak karar vermektedirler.
Doğallıkla
yapılacak değerlendirmenin sağlığı, özelliklere verilen derecelere bağlı
olduğundan bunlarda satıcı firma lehine ve aleyhine yanlış yapılmaması esastır.
Bunun için tanıtımlara yeterli süre ayrılmasını, ayrıntıya girmekten kaçınılmasını
ve değerlendirmenin bizzat firma tarafından yapılmasını tavsiye ediyoruz.
Neticede,
seçilen uygulamanın beklenen yararları getireceği düşünülür. Yararların elle
tutulur ve ölçülebilir olanlarının zaman içinde ortaya çıkardığı maddi kazanç
ve maliyet bir araya getirilerek proje karlılıkları değişik yöntemlere göre
incelenebilir (Şimdiki Zaman Değeri, İç Verimi Oranı vb.)
Değerlendirmeye
Dahil Edilmesinde (Veya Ağırlık Yüzdelerinin Artırılmasında Yarar Gördüğümüz
Önem Kazanan) Ek Özellik Ve Kriterler
Yatırımların
Korunması: Yararların incelenmesinden görüleceği üzere CAD/CAM/CAE yatırımları
kritik uygulamalardır. Uygulamanın sadece bu zaman dilimi içinde değil
gelecekte de gelişen gereksinimlere cevap verebilmesi önemlidir. Bu noktada
uygulamanın ‘gelecekteki kalıcılığı’ dahi önem kazanmaktadır. Artan rekabet,
kötü finansal neticeler, başarısız ürün geliştirme projeleri bazı firmaları
sarsmakta ve bundan müşteriler etkilenmektedir.
CAD/CAM/CAE
Projelerinde en önemli ve çoğu zaman görünmeyen maliyet insana yapılan yatırımdır.
Bu yatırımında zaman içersinde, firmanın kontrol alanı altında kalan
değişkenleri ile korunması esastır. Bunu sağlamaya yönelik temel hususlar;
-
Satıcı firmanın ürünü ile ilgili yenilikleri tanıtabilme ve sürekli yenileme
eğitimleri verebilme gücü,
-
Satıcı firmanın ve kullanıcıların CAD/CAM/CAE yazılımını firmanın süreçlerine
uyarlama ve yeni iş yapış şekilleri önerebilme güçleri,
-
Uygulamanın Bilgisayar (giderek Internet) Tabanlı Eğitim olanakları,
-
Kritik personelin firmaya sadakatini artıracak özendirmelerin sağlanması.
Sektörel
Yaygınlık, Müşteri ve Rakip Sistemlerinin incelenmesi: Firmalar CAD/CAM/CAE
yatırımı yapmadan içinde bulundukları sektörü ve çevre koşullarını düşünmek
durumundadırlar.
Belirli
bir sektörde pazar payı anlamlı derecede fazla olan bir yazılım, sektörün yeni
gereksinimlerine cevap verebilme şansı en fazla olan yazılım olmaktadır. Böyle
bir yazılımın en önemli fikir kaynağı müşterilerden gelen geribildirimlerdir.
Yukarıda
yararları incelerken gördüğümüz gibi artık bir tedarik zinciri yanı sıra birde
tasarım zincirinden bahsetmek mümkündür. Ortak tasarım imkanları
sağlayıcıların seçiminde önemli olmaya başlamıştır. Sağlayıcılar burada
teknoloji yeni müşteri kazanmak ve mevcut müşterileri tutmak için bir fırsat
olarak algılanmalıdır.
Rekabet
avantajını kaybetmemek için rakiplerin kullandıkları teknolojinin incelenmesi
ve gerekli görüldüğü zaman buna cevap verilmesi üzerinde duyarlılıkla düşünülmesi
gereken konulardır.
Standartlar
ve Ara yüzlere Uyumluluk: Özellikle sağlayıcı şirketler için, müşterilerine
etkin bir biçimde hizmet etmek için bazen birden fazla teknoloji kullanma
durumu ortaya çıkmaktadır. Böyle bir durumda sürecin her iki (veya daha fazla)
uygulamanın bir arada kullanılabileceği şekilde organize edilmesi gerekebilir.
Bu yazılımların birbirleriyle bilgi alışverişi yapabilme özelliklerinin
değerlendirilmesini gerektirmektedir.
Ana firmaların kendi içlerinde ve sağlayıcıları da içeren genişletilmiş
işletmede, dikey süreçlerde, ana ve tek bir teknolojiye yönelme eğilimi içinde
olduklarını burada hatırlatırız. Bütünleştirme gereksinimi müşteri gereksinimleri
birden fazla ürün kullanmasını gerektiren şirketlerde ortaya çıkmaktadır ve
yapılan yatırımların iyi değerlendirilmesi için zorunlu hale gelmektedir.
KAYNAK: İnternet
teşekkürler hocam
YanıtlaSil